Türkiye, Anayasasında sporla ilgili hüküm bulunan dünyadaki ender ülkelerden biridir. Anayasanın 59. maddesinde, "Devlet her yaştaki Türk vatandaşlarının beden ve ruh sağlığını geliştirici tedbirleri alır, sporun kitlelere yayılmasını teşvik eder. Devlet başarılı sporcuyu korur" hükmü yer almaktadır. Son yıllarda spor alanında yapılan yatırımlar, bilimsel araştırmalar ve devletin spor politikasına verdiği önemin artmasıyla Türkiye'de spor, gerek performans sporu olarak gerekse serbest zamanları değerlendirmek amacıyla sevilen ve ilgi duyulan bir olgu haline gelmiştir. Dünyanın gelişmiş ülkelerinde vazgeçilmez bir tutku ve yaşam biçimi olan sporun, 21. yüzyıla girerken Türkiye'de de çok önemli bir sosyal faaliyet olarak hakettiği yeri alabilmesi için yapılan çalışmalar aralıksız sürdürülmektedir. Bu amaçla bedenen ve ruhen sağlıklı bir toplum yetiştiril-mesinin temel unsurlarından biri olan sporun geniş kitlelerce yapılması teşvik edilmekte, yoğunluk tek dal yerine olimpik sporların tüm alanlarına yöneltilmekte, devletin ağırlığı azaltılırken özel kesimin katkısı artırılmakta ve tesislerin rasyonel kullanımı için tedbirler alınmaktadır.

Devlet ve Spor

Türkiye'de spor devlet tarafından teşvik edilmekte, desteklenmekte, spor kulüplerine belli oranlarda mali yardım yapılmaktadır. Devletin spor politikasındaki başlıca hedefler, ülkedeki sporcu sayısını artırmak, uluslararası spor yarışmalarında üstün başarılar elde etmek, her yaştaki bireyin spor yapmasını teşvik etmek ve sağlamak için uygun spor ortamını hazırlamaktır. Türkiye'deki büyük spor tesisleri ve yatırımları önemli ölçüde devlet tarafından gerçekleştirilmektedir. Ancak son yıllarda sporda sponsorluk ve pazarlama anlayışının gelişmeye başlamasıyla özel kuruluşların ve spor kulüplerinin kendilerine ait spor tesisleri sayısında da önemli artışlar olmaktadır. ülkedeki toplam 2574 spor tesisinden 261'i özel sektöre aittir.

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü

Türkiye'de sporun çatı örgütü ve devletin en yüksek spor organizasyonu Başbakanlığa bağlı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü'dür. 1938 yılında kurulan Genel Müdürlüğün, 80 ilde hizmetlerini yürüten il müdürlükleri mevcuttur. Merkez ve taşra teşkilatında 6499 personel çalışmaktadır. Hakem, il temsilcisi, antrenör, gözlemci v.b. personel de teşkilatta fahri olarak görev yapmaktadır.

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü bünyesinde bugün 37 spor federasyonu bulunmaktadır. Bunlar; atıcılık ve avcılık, atletizm, basketbol, binicilik, bisiklet, boks, badminton, buz sporları, bilardo, briç, cimnastik, dağcılık, eskrim, güreş, golf, halter, hentbol, izcilik, judo, karate, kayak, kürek, masa tenisi, okçuluk, otomobil sporları, sualtı ve su kayağı, satranç, tenis, tekvando, voleybol, vücut geliştirme, yüzme ve yelken ile engelliler, üniversiteler, geleneksel spor dalları ve herkes için spor federasyonları bulunmaktadır. Türkiye Futbol Federasyonu 1992 yılında özerk hale gelmiştir. Ayrıca ülkede bazı spor dalları federasyonu olmamasına rağmen, spor kulüpleri bünyesinde veya vatandaşlar tarafından yapılmaktadır.

Gençlik ve spor il müdürlükleri ve federasyon başkanlıklarının istekleri doğrultusunda her yıl Başbakanlık tarafından Spor Eğitim Planları hazırlanmakta ve ihtiyaç duyulan spor elemanlarının yetiştirilmeleri ve eğitimleri için antrenörlük ve monitörlük kursları ile çeşitli seminerler düzenlenmektedir.

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü'nün en önemli amacı her yaştaki vatandaşların beden ve ruh sağlığının geliştirilmesi için serbest zamanlarında spor yapmasını sağlamaktır. Ayrıca, özürlü vatandaşların spor yapması ve spor faaliyetlerine katılması devlet tarafından teşvik edilmekte ve desteklenmektedir.

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü dışında spor alanında hizmet veren en önemli kuruluş Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi Başkanlığı'dır. Ayrıca Spor Kulüplerinin üst kuruluşu olan Türkiye Amatör Spor Kulüpleri Konfederasyonu ile çok sayıda dernek ve vakıf, gönüllü spor kuruluşları arasında yer almaktadır.

Spor Kulüpleri

Türkiye'de sporun temel hedeflerinden birini, spor kulüplerine dayanan kitle sporunun geliştirilmesi oluşturmaktadır. Sporda başarının temeli kitle sporunun gelişmesidir. Bu amaçla kitle sporu ve yaygın spor anlayışı, ülkede yarışma sporunun gelişmesinin de en önemli unsuru olarak kabul edilmektedir.

Türkiye'de performans sporu yapanlar ülkedeki mevcut 6169 spor kulübü bünyesinde spor faaliyetlerine katılmaktadır. Galatasaray, Fenerbahçe, Beşiktaş, Efes Pilsen, Ülker, Eczacıbaşı, Vakıfbank, Arçelik ve Sönmez Filament bilinen başarılı spor kulüpleri arasındadır. Kulüplerin büyük bölümü ağırlıklı olarak futbol faaliyetlerinde bulunmaktadır. Ayrıca hiçbir spor kulübüne bağlı olmadan ferdi lisanslı spor yapan veya yarışmalara katılan sporcular da mevcuttur. ülkedeki lisanslı sporcu sayısı 162.138'dir.

Sevilen spor türleri

Ülkede en popüler spor dalı futbol olmakla beraber, basketbol, voleybol, hentbol, atletizm ve Türkler'in ata sporu olarak kabul edilen güreş büyük ilgi görmektedir. Ayrıca son yıllarda halter, tekvando, judo, boks ve okçulukta önemli uluslararası başarılar sağlanmıştır. 1998 yılı içerisinde yapılan uluslararası yarışmalarda 386 altın olmak üzere toplam 1114 madalya kazanılmıştır. Uluslararası başarıların en fazla elde edildiği spor dalı 178 madalya ile güreş sporudur.

Türkiye, ilk olimpiyat şampiyonluğunu 1936 Berlin Olimpiyat Oyunları'nda güreş dalında Yaşar Erkan'la elde etmiştir. Naim Süleymanoğlu Türkiye'nin halter branşında dünya rekoru kıran ve olimpiyat şampiyonluğu kazanan en başarılı sporcusudur. Ruhi Sarıalp'in 1948 Londra Olimpiyatı'nda atletizm-üçadım atlamada olimpiyat üçüncülüğü ve Mehmet Terzi'nin 1983 Akdeniz Oyunları birinciliği atletizm branşında elde edilen büyük başarılardır. Efes Pilsen basketbol takımının, 1995-96 sezonunda kazandığı Avrupa Radivoj Korac Kupası, Türkiye'nin Avrupa Kupaları'ndaki ilk şampiyonluğudur. 1998 yılında Eczacıbaşı bayan voleybol takımı Avrupa Kupa Galipleri kupasını kazanmış, Vakıfbank bayan voleybol takımı ise Avrupa Şampiyonlar ligi ikincisi olmuştur. Ayrıca okçuluk alanında Deniz Günay'ın, 1998 yılında Almanya'da yapılan Avrupa Salon Okçuluk Şampiyonası ve Tayvan'daki Dünya üniversiteler Şampiyonası'nda Avrupa ve Dünya şampiyonluğu vardır.