Haberleşme

Ekonomik ve sosyal gelişmelerin en önemli göstergelerinden biri olan haberleşme hizmetleri, yaşadığımız çağa damgasını vurmuştur. Haberleşme alanında meydana gelen olağanüstü gelişmeler sayesinde, insanlar zamanlarını en iyi ve verimli bir biçimde kullanabilme fırsatı yakalamışlardır. Türkiye'de de haberleşme faaliyetleri, ekonominin en temel hizmet sektörlerinden biri haline gelmiştir. ülkede serbest rekabet ortamında ucuz, süratli, kaliteli ve güvenli hizmetler sunan, kullanıcıya alternatif seçim olanakları tanıyan telekomünikasyon, radyo, televizyon ve bilgi ağlarının; çağdaş dünya ile bütünleşmeyi ve bilgi çağı toplumuna uyumu sağlayacak şekilde kurulması ve geliştirilmesi temel amacı doğrultusunda çalışmalar devam etmektedir. özellikle 1980 sonrasında dünyanın en ileri ülkelerinde bulunan haberleşme teknolojileri Türkiye'ye getirilmiş ve ülke insanlarının bu imkanlardan yararlanması sağlanmıştır. çağın gerektirdiği haberleşme hizmetlerinin daha etkin hale getirilmesi için posta ve telekomünikasyon hizmetleri birbirinden ayrılmış; Posta ışletmesi Genel Müdürlüğü ve Türk Telekomünikasyon A.Ş. müstakil olarak hizmet vermeye başlamıştır. Türk Telekom'un özelleştirilmesi çalışmaları ise son yıllarda hızlandırılmıştır. Mobil telefon haberleşme sisteminde Turkcell ıletişim Hizmetleri A.Ş. ve Telsim Telekomünikasyon Hizmetleri A.Ş. olmak üzere iki özel mobil telefon operatörüne lisans verilmiştir.

Türkiye, uydu haberleşmeciliğinde dünyanın önde gelen dört ülkesinden biridir.

 

Uydu haberleşmeciliğinde de olağanüstü bir gelişme sürecine giren ülkede bu alanda ilk önemli adım 1994 yılında Fransız Aerospatiale firması tarafından yapılan Türksat 1B haberleşme uydusunun Türk Telekom adına yörüngeye yerleştirilmesi olmuştur. İlkenin ilk uydusu olan Türksat 1B'yi 1996 yılında yörüngeye yerleştirilen Türksat 1C izlemiş ve Ankara yakınlarında iki yer istasyonu kurulmuştur. Bu başarılı çalışmalardan sonra ülkenin üçüncü uydusunun uluslararası alanda pazarlanması ve işletilmesi amacı ile %51'i Türk Telekom'a, %49'u ise Aerospatiale'ye (Daha sonra tüm hisseleri Alcatel Space firması tarafından devralınmıştır) ait Eurosiasat adlı bir ortaklık şirketi kurulmuş ve üçüncü uydu sözleşmesi Şubat 1998 tarihinde imzalanmıştır. 2000 yılı başlarında teslim edilecek Türksat 2A adı verilen yeni uydu, Türkiye, Avrupa ve Asya'da hizmet verecektir. 32 adet kanalı ve kaplama alanlarındaki yüksek gücü ile şu ana kadar dizayn edilmiş benzerlerine göre en güçlü uydu olan Türksat 2A ile Türkiye, uydu haberleşmeciliği alanında dünyanın önde gelen dört ülkesinden biri olmuştur.

Ülkede elektronik medya alanında serbest rekabet ortamının tesis edilmesiyle özel radyo ve TV kanalları son yıllarda hızlı bir artış göstermiştir. Radyo Televizyon Üst Kurulu tarafından özel ve kamu kanallarının frekans planlaması tamamlanarak yerel bazda özel televizyon kanallarına lisans verilmeye başlanmıştır. Ülkede Kablo TV ağının hizmete girmesiyle yayınlar daha kaliteli hale gelmiş, aynı zamanda yabancı kanalların da izlenme imkanı doğmuştur. Halen 20 ilde bağlantıları olan Kablo TV ağının ülke genelinde yaygınlaştırılması çalışmaları devam etmektedir.

 

Bodrum-İkizadaları'nda güneş ve rüzgar enerjisiyle çalışan Turkcell GSM Radyo Baz ıstasyonu

Türkiye'deki telefon santral kapasitesi, 1998 yılında bir önceki yıla göre %5.5'lik bir artışla 18.5 milyon hatta ulaşmış, telefon abone yoğunluğu ise %26.5 olmuştur. Sayısal mobil haberleşme sisteminin yurt genelinde yaygınlaştırılması çalışmaları devam etmektedir. 1998 yılı sonu itibariyle, cep telefonu abone sayısı 3.3 milyona ulaşmıştır. Toplam mobil telefon abone yoğunluğu ise %5.4'tür. Yapılan hesaplamalara göre 2000 yılında telefon abonesi yoğunluğunun %33 düzeyine, kablo TV ağının 3 milyon aboneye ulaşacağı tahmin edilmektedir.

Bilgisayarlar arası haberleşmede yurtiçi ve yurtdışı imkanlarının geliştirilmesi ve ülke çapında yaygınlaştırılması amacıyla kurulan Turpak şebekesi ülkede birbirinden farklı tipteki terminal veya bilgisayar cihazlarının uyumlu iletişimine olanak sağlamaktadır. 15.072 portluk kapasiteye sahip olan Turpak'ın 1998 yılı sonu itibariyle 13.392 abonesi bulunmaktadır. Ayrıca Türk Telekom Internet (TT-Net) şebekesi sayesinde ülkede ulusal internet altyapı ağının geliştirilmesi çalışmaları hızlanmış ve abonelere daha ekonomik ve hızlı servis verilmeye başlanmıştır. TT-Net şebekesi 140 erişim noktası ve tüm il merkezlerindeki santralleri ile Internet kullanıcılarına yaygın bir kapsama alanı sağlamaktadır. Ülkedeki Internet servis sağlayıcı sayısı 100'e, dial-up abone sayısı ise 6787'ye ulaşmıştır.

 

Posta İşletmesi Genel Müdürlüğü ülkede posta hizmetlerinin çağın ihtiyaçlarına cevap verebilecek nitelikte kaliteli, hızlı ve güvenilir olabilmesi için çalışmalarını sürdürmekte, bu çerçevede otomasyon ve mekanizasyon yatırımlarına ağırlık vermektedir. Posta Çekleri ve Gişe Otomasyonu Projesi çerçevesinde 1998 yılı sonu itibariyle toplam 351 posta merkezinde otomasyon sistemine geçilmiş olup, 1999 yılında 55 merkezin daha otomasyona açılması planlanmıştır. Merkezlerin otomasyona geçirilmesiyle birlikte paralı posta işlemleri için birçok Avrupa ülkesi ile Amerika ve Japonya'nın da dahil olduğu EUROGIRO (Avrupa Posta Bankaları ve Çek Merkezleri Bilgisayar Şebekesi) sistemine bağlantı sağlanmış ve Almanya, Avusturya, Belçika, İsveç ve İsviçre ile sistem üzerinden karşılıklı havale alınıp verilmesine başlanmıştır. 1996 yılı içerisinde Dünya Posta Birliği Uluslararası Bürosu'nun Posta Teknoloji Merkezi (PTC) birimi tarafından hazırlanan ve tüm kayıtlı gönderilerin her aşamasının bilgisayar yoluyla izlenmesini sağlayan Uluslararası Posta Sistemleri'ne (IPS) üye olunmuş ve bu çerçevede gerekli çalışmalara başlanmıştır. Ayrıca Avrupa ülkeleri arasında kurulan Avrupa Koli Servisi (EUROCOLIS) de faaliyete geçirilmiştir. İlkede 1998 yılı sonu itibariyle 1150'si merkez, 2568'i şube ve 13.266'sı acentelik olmak üzere toplam 16.984 işyerinde posta hizmetleri sürdürülmektedir.