Türk Milli Eğitim Sistemi - Yükseköğretim

Her ülkenin eğitim, bilim ve teknolojideki düzeyinin başta ekonomik, sosyal, kültürel ve demokratik boyutlar olmak üzere, gelişmişliğin temel ölçütü olduğu günümüz dünyasında; Türkiye'de de yükseköğretimin hem nitelik hem de nicelik olarak küreselleşen dünya standartları düzeyine çıkarılması ana ilke olarak benimsenmiştir. Yapılan plan ve programlar da hep bu anlayışı yansıtmaya yönelik olmuştur.

Nitekim Cumhuriyet'in kuruluşundan bu yana yükseköğretimde nitelik ve nicelik açısından önemli gelişmeler kaydedilmiştir. 1933 yılında Darülfünun'un İstanbul üniversitesi'ne dönüştürülmesi ile başlayan bu gelişme süreci, son yıllarda oldukça hızlanmış ve 1996-1997 öğretim yılında üniversite sayısı 62'ye ulaşmıştır. Bugün ülkede 1997 yılında kurulan Atılım, İstanbul Kültür, Doğuş, Çankaya, Maltepe, Beykent ve Çağ üniversiteleri ile birlikte, 16'sı vakıf üniversitesi olmak üzere toplam 69 üniversitede eğitim faaliyetleri sürdürülmektedir.

Ülkede yükseköğretim, ortaöğretimden sonra en az iki yıl yükseköğrenim veren ve öğrencileri ön lisans, lisans ve lisansüstü düzeyinde yetiştiren eğitim kurumlarının tümünü kapsamaktadır. Yükseköğretim kurumları; üniversite, fakülte, enstitü, yüksek okul, konservatuar, meslek yüksek okulu ve uygulama-araştırma merkezlerinden oluşmaktadır. Yükseköğretim kurumlarında 1998-1999 öğretim yılında açıköğretim de dahil olmak üzere 1.464.740 öğrenci öğrenim görmekte ve 20.608 öğretim üyesi görev yapmaktadır. üniversitelerin bünyesinde 553 fakülte, 200 yüksekokul, 251 enstitü ve 475 meslek yüksekokulu bulunmaktadır. üniversitelere öğretim elemanı yetiştirmek amacıyla yurışında resmi burslu statüde öğrenim görenlerin sayısı; lisans düzeyinde 40, lisansüstü düzeyde 976 olmak üzere toplam 1.016'dır.

Yurtiçinde öğrenim gören yükseköğrenim öğrencilerinin büyük bir çoğunluğuna Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu (Yurt-Kur) tarafından öğrenim ve Katkı (Harç) kredileri yardımı yapılmakta, öğrencilerin barınma ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yurt hizmeti verilmektedir. öğrencilere verilmekte olan aylık öğrenci kredisi ve kredi tahsis kontenjanları her yıl artırılmakta, daha çok sayıda öğrencinin bu imkandan yararlanması sağlanmaktadır. Halen ön lisans, lisans, master ve doktora olmak üzere 152.553 öğrenciye öğrenim kredisi verilmekte, 199.647 öğrenci katkı kredisinden yararlanmaktadır. Beslenme, sağlık, rehberlik ve danışma hizmetleri, sosyal, kültürel ve sportif faaliyetlerle desteklenen yurt hizmetinden ise 84.206'sı kız, 83.234'ü erkek olmak üzere toplam 167.440 öğrenci faydalanmaktadır. Ayrıca başarılı öğrencilere devlet, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları tarafından burs imkanı sağlanmaktadır.

Üniversitelere bağlı fakülte ve yüksekokullara Yüksek Öğretim Kurulu'na bağlı Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından yılda bir kez yapılan tek basamaklı sınav sonucuna göre öğrenci alınmaktadır. Yükseköğrenimlerini Türkiye'de yapmak isteyen yabancı uyruklu öğrenciler için ÖSYM tarafından yılda bir kez ayrı sınav açılmaktadır. Yabancı uyruklu öğrencilerin giriş sınav soruları Türkçe ve ıngilizce olduğundan bu sınava katılmak için Türkçe bilmek zorunluluğu bulunmamaktadır. Sınav sonucunda Türkiye'de yükseköğrenim yapma hakkını kazanan, ancak Türkçe bilgisi yetersiz olan öğrenciler üniversiteye kayıt yaptırdıktan sonra dil öğrenmek için bir yıl izinli sayılmaktadır. Yabancılara Türkçe öğretmek üzere Ankara Üniversitesi Rektörlüğü'ne bağlı Türkçe Öğretim Merkezi (TÖMER) hizmet vermektedir. Ayrıca İstanbul ve İzmir'de bulunan üniversiteler de Türkçe öğrenmek isteyen yabancı öğrenciler için kurslar açmaktadır.